Stres Bozukluğu Testi
Stres bozukluğu testi, bireyin stresle nasıl başa çıktığını ve stresin yaşamını ne ölçüde etkilediğini anlamak için kullanılan bir ölçüm aracıdır. Stres bozukluğu, özellikle travmatik olayların ardından gelişen, yoğun ve uzun süreli bir stres yanıtını ifade eder. Bu testler, bireyin akut stres bozukluğu (ASD) ya da travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtilerini yaşayıp yaşamadığını değerlendirmek amacıyla hazırlanır.
Amaç, bireyin yaşadığı stresin normal seviyelerde mi olduğu, yoksa yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyip etkilemediğini belirlemektir. Stres bozukluğu testi, bir uzmanla görüşmenin yerini almaz, ancak bireyin kendini değerlendirmesi veya bir profesyonelin ön değerlendirme yapması için rehberlik eder.
Stres Bozukluğunun Belirtileri
Stres bozukluğu genellikle aşağıdaki belirtileri içerir:
- Duygusal belirtiler: Kaygı, korku, öfke, duygusal uyuşukluk.
- Fiziksel belirtiler: Çarpıntı, terleme, titreme, mide bulantısı, baş ağrısı.
- Davranışsal belirtiler: Sosyal geri çekilme, işlevsellikte azalma.
- Bilişsel belirtiler: Travmatik olayın sık sık hatırlanması, dikkat dağınıklığı, unutkanlık.
Stres Bozukluğu Testinde Sorulabilecek Sorular
Stres bozukluğu testi genellikle 1-5 arasında bir ölçek kullanılarak cevaplanır (1 = Hiç, 5 = Çok sık). Sorular aşağıdaki kategorilere ayrılabilir:
1. Duygusal Tepkiler (1-5 ölçeğinde yanıtlayın)
- Kendinizi sık sık gergin veya huzursuz hissediyor musunuz?
- Korku veya panik hisleriniz günlük yaşamınızı etkiliyor mu?
- Travmatik bir olayın ardından duygularınızı kontrol etmekte zorlanıyor musunuz?
- Kendinizi sürekli sinirli, öfkeli veya sabırsız hissediyor musunuz?
- Umutsuzluk veya çaresizlik hisleri yaşıyor musunuz?
2. Fiziksel Belirtiler (1-5 ölçeğinde yanıtlayın)
- Çarpıntı, nefes darlığı veya göğüs ağrısı gibi belirtiler yaşıyor musunuz?
- Uykuya dalmakta veya uykuda kalmakta zorluk çekiyor musunuz?
- Mide bulantısı, baş ağrısı veya aşırı yorgunluk gibi fiziksel rahatsızlıklarınız var mı?
- Sık sık terleme, titreme veya kas gerginliği hissediyor musunuz?
- Kendinizi sürekli fiziksel olarak yorgun hissediyor musunuz?
3. Davranışsal Belirtiler (1-5 ölçeğinde yanıtlayın)
- Sosyal ortamlardan veya insanlardan uzaklaşma eğilimi gösteriyor musunuz?
- Travmatik bir olaydan sonra işlerinizde veya günlük aktivitelerinizde zorlanıyor musunuz?
- Sık sık kendinizi tehlikede hissediyor ve çevrenizi kontrol etme ihtiyacı duyuyor musunuz?
- Belirli durumlardan veya olaylardan kaçınma eğilimi gösteriyor musunuz?
- Sürekli olarak işlerinizi ertelemek ya da kaçınmak zorunda kalıyor musunuz?
4. Bilişsel Belirtiler (1-5 ölçeğinde yanıtlayın)
- Travmatik bir olayı sık sık hatırlıyor ve rahatsız oluyor musunuz?
- Zihinsel olarak olayın tekrarını yaşıyormuş gibi hissettiniz mi?
- Dikkat toplamakta veya karar vermekte zorlanıyor musunuz?
- Gelecekle ilgili olumsuz düşünceleriniz sık sık aklınıza geliyor mu?
- Kendi güvenliğiniz veya sevdiklerinizin güvenliği hakkında aşırı bir endişe hissediyor musunuz?
Popüler Stres Bozukluğu Ölçekleri
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği (PCL-5):
- Travma sonrası stres belirtilerini ölçmek için yaygın olarak kullanılır.
- Akut Stres Bozukluğu Ölçeği (ASDS):
- Travmatik olaylardan sonraki ilk 4 hafta içinde görülen stres belirtilerini değerlendirir.
- Kısa Stres Tepki Ölçeği (SRRS):
- Günlük stres düzeylerini değerlendirmek için kullanılır.
Sonuçların Değerlendirilmesi
- Puanlama:
- 1-20 puan: Normal stres seviyeleri (yardım gerekmez).
- 21-40 puan: Orta düzey stres (destek alınabilir).
- 41-60 puan: Yüksek stres (profesyonel destek önerilir).
- 60+ puan: Şiddetli stres bozukluğu belirtileri (acil uzman görüşü alınmalı).
- Yorumlama:
- Düşük puanlar, bireyin stresle başa çıkabildiğini ve sağlıklı bir ruh haline sahip olduğunu gösterir.
- Yüksek puanlar, stresin kişinin hayatını etkilediğini ve müdahale gerektirebileceğini ifade eder.
Stres bozukluğu testi, bireyin stres belirtilerini anlamak ve değerlendirmek için etkili bir araçtır. Ancak bu test yalnızca bir rehberdir ve kesin bir tanı koymak için uygun değildir. Eğer test sonuçlarında yüksek puan alırsanız, bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşmeniz önemlidir. Stres yönetimi stratejileri ve gerektiğinde tedavi, bu süreci daha kolay hale getirebilir.