EMDR Terapisi Nedir? EMDR Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Günümüzde psikoterapi yöntemleri arasında oldukça popüler olan EMDR terapisi, özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve diğer duygusal rahatsızlıklar için etkili bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir. Bu makalede, EMDR terapisinin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve nasıl uygulandığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

EMDR Terapisi Nedir?

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing – Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), travma ve diğer psikolojik rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan bir psikoterapi yöntemidir. Francine Shapiro tarafından 1987 yılında geliştirilen bu terapi, hastanın travmatik anılarını ve duygusal yüklerini işlemeye yardımcı olur.

EMDR’nin Tarihçesi

Francine Shapiro, yürüyüş yaparken stresli düşüncelerinin göz hareketleri ile azaldığını fark ettiğinde EMDR terapisini geliştirdi. Bu gözlemlerini bilimsel araştırmalarla destekleyen Shapiro, EMDR’nin travma ve diğer duygusal rahatsızlıklar üzerindeki etkisini kanıtladı.

EMDR’nin Prensipleri

EMDR terapisi, beynin doğal iyileşme süreçlerini kullanarak travmatik anıların yeniden işlenmesini sağlar. Bu süreç, bilateral uyarım (göz hareketleri, dokunsal uyarılar veya sesler) ile desteklenir. Terapi, hastanın olumsuz düşünce ve duygularını pozitif inançlar ve duygularla değiştirmeyi amaçlar.

EMDR Terapisinin Çalışma Mekanizması

Bilateral Uyarım

Bilateral uyarım, EMDR terapisinin temel bileşenidir. Göz hareketleri, dokunsal uyarılar veya sesler kullanılarak beynin her iki yarımküresi sırayla uyarılır. Bu uyarım, beynin travmatik anıları ve duygusal yükleri işlemesine yardımcı olur.

Hafıza İşleme Teorisi

Hafıza işleme teorisine göre, travmatik anılar normalde işlenemez ve beyinde “donmuş” halde kalır. EMDR terapisi, bu donmuş anıların yeniden işlenmesini ve entegrasyonunu sağlar, böylece anılar artık kişiye rahatsızlık vermez.

>> Çocuk Terapisi hakkında bilgi almak için tıklayınız.
>> Ergen Terapisi hakkında bilgi almak için tıklayınız.
>> Yetişkin Terapisi hakkında bilgi almak için tıklayınız.
>> Aile Terapisi hakkında bilgi almak için tıklayınız.
>> Çift Terapisi hakkında bilgi almak için tıklayınız.

EMDR Terapisi Teknikleri ve Uygulama Süreci

EMDR terapisinin merkezinde, bilateral stimülasyon adı verilen bir teknik bulunur. Bu, genellikle hastanın gözlerini sağa ve sola doğru hızlı bir şekilde hareket ettirerek gerçekleştirilir, ancak aynı zamanda sesler veya dokunsal uyarılar da kullanılabilir.

EMDR seansları genellikle bir veya iki saat sürer ve tedavi süreci, kişinin ihtiyaçlarına ve travmanın karmaşıklığına bağlı olarak birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişebilir. EMDR’nin uygulama süreci, genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. Tarihçe ve tedavi planlaması: Terapist, hastanın yaşam öyküsünü ve belirgin travmatik olayları derinlemesine anlamak için bir dizi görüşme yapar. Bu bilgiler, tedavi planının oluşturulması ve hedeflenen anıların belirlenmesi için kullanılır.
2. Hazırlık: Terapist, hastayı EMDR tedavisine ve kullanılacak tekniklere hazırlar. Bu aşama genellikle hastayı rahatlatacak ve güvende hissettirecek tekniklerin öğretilmesini içerir.
3. Değerlendirme: Terapist, hastanın hedeflenen travmatik anıyı değerlendirmesini sağlar. Bu aşama, hastanın anıya bağlı duygularını ve bedensel duyumlarını tanımlamasını ve anının şimdiki zamanla bağlantısını değerlendirmesini içerir.
4. Duyarsızlaştırma: Hastanın göz hareketleriyle yönlendirildiği ve anıyı zihninde canlandırdığı aşama. Terapist, hastanın travmatik anıyı yeniden işlemesine yardımcı olur.
5. Yerleştirme: Hastanın olumlu inançları güçlendirmesini ve negatif inançları terk etmesini sağlar.
6. Beden taraması: Hastanın travmatik anıyla ilgili kalan bedensel duyumlarına odaklanır ve bunları çözmeye yardımcı olur.
7. Kapanış: EMDR seansını sonlandırmak için kullanılır, bu genellikle hastanın rahatlama tekniklerini uyguladığı ve terapistin hastanın durumunu değerlendirdiği bir süreçtir.
8. Yeniden değerlendirme: Terapist, hastanın ilerlemesini değerlendirir ve gerektiğinde tedavi planını ayarlar.

EMDR terapisi, genellikle bire bir terapi seansları sırasında uygulanır, ancak grup terapisi formatında da uygulanabilir. Her durumda, terapi süreci tamamen kişiselleştirilmiş olup hastanın belirli ihtiyaçlarına ve hedeflerine odaklanır.

EMDR Terapisinin Kullanıldığı Durumlar

EMDR, çeşitli psikolojik durumlar ve rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Bşlangıçta travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tedavisi için geliştirilmiş olmasına rağmen, EMDR’nin diğer durumları tedavi etmedeki etkinliği de kanıtlanmıştır. İşte bu durumlardan bazıları: borderline, kişilik bozuklukları, disosiyatif bozukluklar, travma sonrası stres bozukluğu, somatoform bozukluk, okb, alerjiler, şizofreni, fobiler, migren, otoimmün hastalıklar, bipolar bozukluk, astım, bağımlılık, depresyon, kanser, anksiyete bozuklukları, panik bozukluk şeklindedir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğunda EMDR Terapisi

EMDR, TSSB tedavisinde altın standartlardan biri olarak kabul edilir. TSSB, kişinin travmatik bir olayı yeniden yaşama hissi, kâbuslar ve ani ve yoğun korku veya öfke gibi belirtilerle karakterizedir. EMDR, hastanın travmatik anıları işlemesine ve bu anıların neden olduğu duygusal yükü hafifletmesine yardımcı olur.

Anksiyete Bozuklukları ve EMDR Terapisi

EMDR, anksiyete bozuklukları tedavisinde de etkili olabilir. Özellikle panik bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu ve genel anksiyete bozukluğu gibi durumlar söz konusu olduğunda, EMDR tedavisi bireylerin anksiyete belirtilerini yönetmesine ve altta yatan travmatik olayları çözmesine yardımcı olabilir.

Depresyon ve EMDR Terapisi

Depresyon, genellikle travmatik yaşam olaylarının bir sonucu olabilir. EMDR, bu travmatik olayların üstesinden gelmeye ve depresyon belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak, EMDR genellikle depresyon tedavisinde başka terapilerle birlikte kullanılır.

Çocuklarda EMDR Terapisi

EMDR, çocuklar ve gençlerde travmanın ve stresin neden olduğu sorunları çözmek için de kullanılır. Örneğin, aile içi şiddet, cinsel istismar veya zorbalık gibi durumlardan kaynaklanan travmaları tedavi etmek için kullanılabilir. Çocuklarla çalışırken, terapist genellikle oyun veya çizim gibi çocuk dostu teknikler kullanır.

Her durumda, EMDR’nin etkinliği genellikle kişinin belirli durumuna, terapistin deneyimine ve EMDR terapisinin diğer tedavi biçimleriyle birlikte nasıl kullanıldığına bağlıdır. Bu nedenle, EMDR’nin bir tedavi olarak uygun olup olmadığına karar verirken bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.

EMDR Terapisinin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları

• Hızlı iyileşme sağlar.
• Travmatik anıların kalıcı olarak işlenmesini sağlar.
• Birçok psikolojik rahatsızlıkta etkilidir.
• İlaçsız bir tedavi yöntemidir.

Dezavantajları

• Her hasta için uygun olmayabilir.
• Yan etkiler yaşanabilir (örneğin, terapi sonrası rahatsızlık).
• Uygulama süreci zorlayıcı olabilir.

EMDR ve Bilişsel Davranışçı Terapi Karşılaştırması

Hem EMDR hem de BDT, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve anksiyete bozuklukları gibi durumları tedavi etmek için etkili yöntemlerdir. Ancak, iki tedavi türü farklı yöntemler ve teknikler kullanır.

BDT, genellikle bireyin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmeye odaklanır. Birey, olumsuz düşünceleri tanımayı ve bunları daha sağlıklı düşüncelerle değiştirmeyi öğrenir. Ayrıca, stresle başa çıkmak için daha sağlıklı davranışları benimsemeyi öğrenir.

Diğer yandan, EMDR daha çok travmatik anıların yeniden işlenmesine odaklanır. Birey, belirli bir anıya bağlı duygusal yükü hafifletmeye yardımcı olmak için göz hareketlerini kullanır. EMDR genellikle daha hızlı sonuçlar verirken, BDT genellikle daha uzun sürebilir.

EMDR ve Psikanalitik Terapi Karşılaştırması

Psikanalitik terapi, kişinin bilinçaltındaki düşünceleri ve duyguları anlamaya çalışır. Bu tedavi, genellikle kişinin geçmiş deneyimlerini ve çocukluk dönemini inceler. Psikanalitik terapi genellikle daha uzun süreli bir tedavidir.

EMDR ise genellikle daha kısa vadeli bir tedavi yaklaşımıdır ve spesifik travmatik olayların veya anıların üzerinde durur. EMDR, psikanalitik terapinin aksine, duygusal yükü hafifletmek ve travmayı işlemek için aktif teknikler kullanır.

Her iki yaklaşımın da kendi güçlü ve zayıf yanları vardır ve hangi terapinin uygun olduğuna, kişinin belirli durumuna, terapistin deneyimine ve kişinin terapiden beklentilerine bağlı olarak karar verilir. Birçok durumda, EMDR ve diğer terapi türleri bir arada kullanılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

EMDR terapisi nedir?
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), travma ve diğer duygusal rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan bir psikoterapi yöntemidir. Bilateral uyarım ve hafıza işleme teknikleri kullanılarak, hastaların travmatik anıları yeniden işlemesi sağlanır.

EMDR terapisi hangi sorunlar için kullanılır?
EMDR terapisi, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), anksiyete bozuklukları, depresyon, fobiler ve bağımlılıklar gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır.

EMDR terapisi nasıl uygulanır?
EMDR terapisi, birkaç aşamadan oluşur: hazırlık, değerlendirme, desensitizasyon ve yeniden işleme, kurulum, tarama ve tamamlanma. Bu süreçte, bilateral uyarım (göz hareketleri, dokunsal uyarılar veya sesler) kullanılarak hastanın travmatik anıları yeniden işlemesi sağlanır.

EMDR terapisi ne kadar sürer?
EMDR terapisi, hastanın ihtiyaçlarına ve tedaviye yanıtına bağlı olarak değişen sürelerde uygulanabilir. Tedavi genellikle birkaç seansta tamamlanabilir, ancak bazı durumlarda daha uzun sürebilir.

EMDR terapisinin yan etkileri nelerdir?
EMDR terapisi genellikle güvenli bir yöntemdir, ancak bazı hastalar terapi sonrası rahatsızlık veya geçici yan etkiler yaşayabilir. Bu yan etkiler genellikle hafif ve geçicidir.

EMDR terapisi kimler için uygundur?
EMDR terapisi, travma ve diğer duygusal rahatsızlıkları olan birçok hasta için uygun olabilir. Ancak, her hasta için uygun olmayabilir ve terapist seçimi ile tedavi süreci hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.

 

İzmir Psikolog ve Terapi Merkezi

Psikolog Öykü Tekiner